1) Çalışma İzni almasına gerek bulunmayan yabancılar kimlerdir?

Türk Vatandaşlığı Kanununun 28’inci maddesi çerçevesinde Mavi Kart almış olanlar veya almaya hak kazananlar, Başka bir devlet vatandaşı olmakla birlikte aynı zamanda Türk vatandaşı olanlar (5718 sayılı Kanun md.4,)

2)İzinsiz çalıştığı tespit edilen yabancılar ve işverenleri hakkında hangi işlemler uygulanır?

Çalışma izni olmaksızın çalıştığı tespit edilen yabancılar ve işverenleri hakkında idari para cezası uygulanmaktadır. Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işveren veya işveren vekili yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. İzinsiz çalışmanın tekrarı hâlinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanmaktadır. Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. İzinsiz çalıştığı belirlenen yabancıların Türkiye’ye girişi, pasaport, vize ve ikamet izni konuları tetkik edilerek, durumları yasal olmayanların sınırdışı işlemleri Göç İdaresi makamlarınca yürütülmektedir.

3)Yabancılar Türkiye’de istedikleri iş ve mesleklerde çalışabilirler mi?

Çalışma izin başvuruları Türkiye’de iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşulları dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, ilgili kanunlarda sadece Türk vatandaşlarına hasredilmiş bulunan meslek ve görevlerde yabancılara çalışma izni verilmesi mümkün bulunmamaktadır.

4)Türkiye’de yabancıların çalışmasının yasak olduğu meslek ve görevler nelerdir?

– Diş tabipliği, dişçilik, hastabakıcılık. (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca)
– Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca)

 – Veterinerlik (Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca)

 – Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca)

 -Avukatlık (Avukatlık Kanunu uyarınca)

 – Noterlik (Noterlik Kanunu uyarınca)

 – Özel güvenlik görevlisi (5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun 10. Md.))

 – Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu uyarınca)

 – Gümrük müşavirliği (4458 sayılı Gümrük Kanununun 227 nci maddesi gereğince)

 – Turist rehberliği (6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanununun 3. maddesi gereğince)

5)Çalışma izni başvurusu reddedilen yabancının itiraz hakkı var mıdır?

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca çalışma izni verilmesi ya da uzatılması talebinin reddedilmesi, çalışma izninin iptal edilmesi ya da çalışma izninin geçerliliğinin kaybedilmesine ilişkin kararını, yabancıya veya varsa işverenine tebliğ eder. Bakanlıkça verilecek kararlara karşı ilgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren otuz (30) gün içinde itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi hâlinde idari yargı yoluna başvurulabilir.

6)Ev hizmetlerinde hangi koşullarda yabancı çalıştırılmasına izin verilir?

Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu personel çalıştırmak üzere Bakanlığa yapılan çalışma izni başvurularının son zamanlarda giderek artması nedeniyle, konunun istismarının önlenmesi ve izin verilen yabancıların güvenliği açısından aşağıdaki sınırlamaların getirilmesi kararlaştırılmıştır. Yaşlı, hasta ve çocuk bakımı dışında konutlarda yabancı personele çalışma izni verilmemektedir. İşverenin bakım gerektirecek hastalığının bulunduğunun sağlık raporu ile kanıtlanması zorunludur. Ciddi bakım gerektiren ağır haller dışında erkek yabancılara konutlarda çalışma izni verilmemektedir.

7)Ev hizmetlerinde birinci derece yakınlar işveren olabilirler mi?

Ev hizmetlerinde yabancı çalıştıracak kişilerin yaşlı, engelli veya başvuru yapabilecek durumda olmamaları halinde bu kişilerin birinci derece yakınları işveren olabilir. Bu durumda işyeri kaydı birinci derece yakın olan kişinin bilgileri ve elektronik imzası ile açıldıktan sonra, başvuru yapılırken “Yabancının çalışacağı adrese” hasta/ yaşlı bakımının yapılacağı adres girilmelidir. Ayrıca yüklenecek sözleşmeye ek olarak yakınlığı gösteren belge ve bakımı yapılacak kişinin nüfus cüzdanı örneğide eklenmelidir.

8)Turistik vize ile ülkemizde bulunan bir yabancı için yurtiçinden çalışma izin başvurusu yapabilir miyiz?

Turistik vize ile ülkemizde bulunan yabancılar için yurtiçinden başvuru yapılamamaktadır. Toplam süresi en az 6 ay olan ve geçerliliği sona ermemiş ikamet izni bulunan yabancılar için yurtiçi başvuru yapılabilmektedir.

9)Yabancı çalışma izni başvurumuzla ilgili olarak eksik evrak tespit edildiğine dair bildirim aldık. Eksik olan belgeyi nerden ve nasıl yükleyebiliriz ?

Sizden istenilen eksik belgeyi PDF formunda hazırladıktan sonra, Başvuru işlemleri menüsü altında “Eksik evrak takip” sekmesinden yükleyebilirsiniz. Belgeyi yükledikten sonra işleminizi mutlaka elektronik imza ile tamamlamanız gerekmektedir.

10)Sigortalı işçisi, sicil numarası ve e-bildirge yetkilisi olmayan “Kendi nam ve hesabına iş yeri açacak yabancılar” çalışma izni başvurusu yapabilir mi?

Kendi nam ve hesabına işyeri açacak Geçici Koruma kapsamındaki Suriyeli işverenler için işyeri kayıt menüsü altında “kendi nam ve hesabına iş yeri açacak yabancılar” isimli bir sekme oluşturulmuştur. Başvuru bu sekmeden yapılabilir.

11)Yurtdışı başvurularda çalışma izni çıktıktan sonra yabancının ve işverenin takip etmesi gereken işlemler nelerdir?

Çalışma izni verilmesi halinde, yabancının başvuru yaptığı dış temsilciliğimize giderek çalışma ve ikamet izin harçları ile vize harcını ödemesi gerekmektedir. Dış temsilciliğimizce yabancı şahsın pasaportuna vize etiketi yapıştırılması sonrasında şahıs Türkiye’ye giriş yapabilir. Söz konusu harçlar ödenmeksizin yurda giriş yapan yabancıların çalışma izinleri geçerlilik kazanmamaktadır. Bakanlığımızca düzenlenen çalışma izni kartı PTT Kargo ile işveren adresine ulaştırılmaktadır. Konsolosluklardan çalışma vizesi alarak Türkiye’ye gelen yabancılar, giriş tarihinden itibaren en geç 20 gün içinde adres kayıt sistemine kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar. Ayrıca, yabancının yurda giriş tarihinden itibaren 30 gün içinde SGK sigortalı girişinin, en az Bakanlığımıza beyan edilmiş ücret üzerinden, yapılması zorunludur.

12)Çalışma izni alınan yabancının işe başlamaması veya başladıktan sonra işten ayrılması halinde çalışma izni iptal/sonlandırma işlemi nasıl yapılacaktır?

Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izinlerinin iptal edilmesine ilişkin işveren başvuruları internetten sistem üzerinden yapılacaktır. İptal talebi işveren veya vekili tarafından imzalanmış dilekçenin (dilekçede ayrılış tarihi ve nedeni mutlaka belirtilecektir) pdf. belgesi olarak sisteme yüklenmesi halinde işleme alınacaktır. İptal Başvuruları e-devlet üzerinden sisteme girilerek ”Başvuru İşlemleri menüsü” Sonuçlanmış Başvurular sekmesinden girilerek, izin sonrası işlemler ekranından “İzin Sonlandırma” butonuna tıklanarak yürütülecektir. Sisteme yüklenen dilekçe ayrıca kağıt ortamında Bakanlığa gönderilmeyecektir.

13)Çalışma izni süresi nasıl uzatılabilir?

Bakanlığımızca verilmiş bir çalışma izninin süresinin uzatılabilmesi için; mevcut çalışma izninin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden uzatma başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden sonra yapılan süre uzatım başvuruları işleme alınmaz.

14)Çalışma izni uzatma başvurusunun sonuçlanmasına kadar geçen süreçte yabancı şahıs çalışmaya devam edebilir mi?

Çalışma izni uzatma başvurusu bulunan yabancılar, çalışma izin süresinin sona erdiği tarihten itibaren kırkbeş günü geçmemek ve yaptığı işin mahiyeti değişmemek kaydıyla aynı işyeri ve meslekte çalışmaya devam edebilir. Bu süre içerisindeki çalışma kanuni çalışma olarak kabul edilir ve yabancının, ilgili mercilerin ve işverenin yükümlülükleri aynı şekilde devam eder.

15)Çalışma izin talebimiz reddedildi, yeniden başvuru yapabilir miyiz?

Çalışma izin talebi reddedilen yabancılar için, ret işlemine konu olan eksikliğin giderilmesi halinde yeniden çalışma izin başvurusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

16)Çalışma izin belgemi kaybettim, yenisini nasıl çıkarabilirim?

Geçerliliği devam eden çalışma izin belgenizin kayıp/çalıntı veya kullanılamayacak şekilde tahrip olması durumunda; e-devlet üzerinden sisteme girilerek ”Başvuru İşlemleri menüsü” Sonuçlanmış Başvurular sekmesi/izin sonrası işlemler ekranından “Yeni Kart Talebi” butonuna tıklanarak çalışma izin belgesinin yeniden basılmasını talep edebilirsiniz. Talebinizin uygun görülmesi halinde sizden değerli kağıt bedeli ve çalışma izin harcının yarısı kadar harç yatırmanız e-posta ile talep edilecektir. Belirtilen tutarları yatırmanız halinde yeni çalışma izin belgeniz bastırılarak işyeri adresinize gönderilecektir. E-izin sisteminde kayıtlı bulunmayan çalışma izinleriniz için Bakanlığımıza yazılı dilekçe ile müracaat edebilirsiniz.

17)İzin Değerlendirme Kriterleri Nelerdir?

4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 13 Üncü Maddesi Uyarınca Belirlenen Yabancıların Çalışma İzin Taleplerine İlişkin Olarak Başvuru Sahibi İşyerlerinin ve Yabancıların Karşılaması Zorunlu Olan Değerlendirme Kriterleri Aşağıda Belirtilmiştir

  1. Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş T.C. vatandaşının istihdamı zorunludur. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır.
  2. İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
  3. Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2 nci madde, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1 inci ve 2 nci maddeler uygulanmayacaktır.
  4. İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
  5. İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az;
    1. Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı,
    2. Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,
    3. Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar, öğretmenler ile psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçısı unvanlarında çalışacak yabancılar için asgari ücretin 3 katı,
    4. Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, yukarıda sayılanlar dışındaki diğer mesleklerde ( Satış elemanı, pazarlama-ihracat görevlisi gibi görevler ) çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı olması gerekmektedir.
    5. Turizm-Animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri ünvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı.
  6. Bünyelerinde izinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az dört yıldızlı turizm işletmeleri ile belgeli tatil köylerinin, masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren talepleri değerlendirmeye alınacak, bu kapsamda bulunmayan işletme ve işyerlerinin talepleri ise uygun bulunmayacaktır.
  7. Eğlence sektörünün ve turizm-animasyon organizasyon firmalarının uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerinde istihdam edilecek yabancılar için en az 10 T.C. vatandaşı çalıştırılması halinde her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamına ilişkin kota ayrıca uygulanmayacaktır.
  8. Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde hüküm bulunan haller ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde çalıştırılacak yabancılara ilişkin çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde 1 inci ve 2 nci maddelerde belirlenen kriterler uygulanmayacaktır.
  9. İleri teknoloji gerektiren işlerde veya aynı vasıflarda Türk uzmanın bulunmadığı hallerde Genel Müdürlük Makamınca verilecek onay üzerine 1 inci ve 2 nci maddelerle belirlenen kriterler uygulanmayacaktır.
  10. Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım koşullarını taşıyan işletmelerde kilit personel dışında istihdam edilecek yabancılar için, 1 inci madde ile belirlenen kriter, işletmenin ülke çapındaki tüm işyerlerinde çalışan T.C. vatandaşı sayısı esas alınarak uygulanır.

18)Başvurularında Kriter Uygulanmayacak Yabancılar Kimlerdir?

Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmelik hükümlerince çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi olmayan yabancılar aşağıda belirtilmiş olup, burada belirtilen yabancıların çalışabilmeleri için çalışma izni almaları zorunludur. Çalışma izin başvuruları çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi tutulmaksızın sonuçlandırılan söz konusu yabancıların bu kapsamda bulunduklarını T.C. resmi makamlarından alınmış belgelerle kanıtlamaları zorunludur.

  • Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,
  • En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı yabancılar,
  • Türk ve akraba toplulukları uygulamaları çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
  • İnsani mülahazalar çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
  • İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
  • Vatansız statüsünde ikamet izni verilmiş olan yabancılar.

19)Yabancılara Yasak Meslekler Hangileridir?

Kanunlarla Türk Vatandaşlarına Hasredilen ve Yabancıların Çalışmalarının Yasak Olduğu Meslek ve Görevler

  1. Diş tabipliği, dişçilik, hastabakıcılık. (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca)
  2. Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca)
  3. Veterinerlik (Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca)
  4. Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca)
  5. Avukatlık (Avukatlık Kanunu uyarınca)
  6. Noterlik (Noterlik Kanunu uyarınca)
  7. Özel güvenlik görevlisi (5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun 10. Md.)
  8. Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu uyarınca)
  9. Gümrük müşavirliği (4458 sayılı Gümrük Kanununun 227 nci maddesi gereğince)
  10. Turist rehberliği (6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanununun 3. maddesi gereğince)

20)İzinsiz Yabancı İşçi Çalıştırma Cezası Ne Kadardır?

İzinsiz yabancı işçi çalıştırma cezası 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanununun 23. maddesinde açıklanmıştır. Buna göre Çalışma izni olmaksızın yabancı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı için 10.812,00 Türk Lirası tutarında idari para cezası verilir. 

21)İzinsiz Çalışan Yabancıya İdari Para Cezası Uygulanır mı?

Çalışma izni olmaksızın bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya 4.323,00 Türk Lirası tutarında, bağımsız çalışan yabancıya 8.650,00 Türk Lirası tutarında idari para cezası verilir.

22)Çalışma İzni Olmaksızın Bağımsız Çalışan Yabancının İşyeri Kapatılır mı?

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ile yürürlükten kaldırılan 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunda; “Bu Kanuna göre verilmiş çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya ikibin Türk Lirası idarî para cezası verilir ve varsa işyeri veya işyerlerinin Bakanlık bölge müdürlerince kapatılması kararı alınarak, bu kararın uygulanması için durum ilgili valiliğe bildirilir.” hükmü yer almaktaydı. Ancak 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanununda yabancının işyerinin kapatılmasını öngören bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle artık bağımsız çalışan yabancının işyeri kapatılmayacaktır. Çalışma izni almadan bağımsız çalışan yabancılar sadece İzinsiz Yabancı İşçi Çalıştırma Cezası ile cezalandırılacaklardır.

23)Fiillerin Tekrarlanması Halinde İdari Para Cezaları Artar mı?

Yukarıda belirtilen idari para cezaları fiillerin tekrarı halinde bir kat arttırılarak uygulanır.

24)İdari Para Ceza Miktarları Her Yıl Değişir mi?

Yukarıda sayılan idari para cezaları 2020 yılı için belirlenen tutarlardır. Söz konusu idari para cezaları her yıl belirlenen yeniden değerleme oranına göre arttırılır.

25)İzinsiz Çalıştığı Tespit Edilen Yabancılar Sınır Dışı Edilir mi?

Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir.

26)Sınır Dışı Edilen Yabancıların Masraflarını İşveren mi Öder?

İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, bu madde gereğince ödenen tutarlar işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir.

27)İdari Para Cezası ile Karşılaşmamak İçin Ne Yapmak Gerekir?

İzinsiz yabancı işçi çalıştırma cezası ile karşılaşmamak için işyerinde çalışan yabancılara 6735 Sayılı Kanuna uygun olarak çalışma izni almak gereklidir.